In bewerking.

In de Zumpe is naast de hydrologie, de waterkwaliteit, waterkwantiteit en de bodemkwaliteit de belangrijkste sturende factoren voor de aard en de kwaliteit van het natuurgebied. Voor het gebied is het van het grootste belang dat voldoende basenrijk kwelwater wordt aangevoerd en de bewortelde laag van de Zumpe ook kan bereiken. Voor het terreindeel langs de rivierduinen van de Wrange bepaald het voedselarme en basenarme grondwater de bijzondere situatie in Groenendaal, namelijk omstandigheden die het voor soorten van basenarme en voedselarme omstandigheden mogelijk maken zich daar te vestigen. Door de bijzondere hydroecologie van de Zumpe ontstaat een gradiënt van de rivierduinen via de broekbossen naar de hogere zandgronden in het oosten.

In de onderdelen hierna zullen we eens bekijken wat die water- en bodemkwaliteit inhouden.

In deze onderdelen zullen regelmatig chemische uitdrukkingen gebruikt worden.
Enige uitleg kan worden gelezen in deze Water-flyer.

Waterkwaliteit
In de Zumpe is zowel het grond- als oppervlaktewater van het CaHCO3-type (Stuyfzand, 1986) en is neutraal tot basisch (pH>6,5). Een hoog EGV (Electrisch Geleidings Vermogen=EC 'Electric Conductivity') van het grondwater indiceert of het om grondwater van lange verblijftijd gaat; maar de hoge EGV wordt in de Zumpe hoofdzakelijk veroorzaakt door verrijking met kalk, dat zich als moeraskalk in de bodem van de Zumpe en in de ondergrond van de hogere zandgronden bevindt. Het EGV van het oppervlaktewater in de natuurontwikkeling Groenendaal bevat in het begin van het ‘beekje’ (noorden) ca. 29% grondwater en aan het eind ervan (zuiden, tegen de stuifduinen aan) slechts 7%. De correlatie met het standaard grondwatertype (LIA) is van alle wateren echter zeer hoog (>90%). De IonRatio (IR) is ook overal hoog (>85%).

Het grond- en oppervlaktewater in de Zumpe is zeer hard (bevat veel calcium en magnesium), maar het grond- en oppervlaktewater (en grondwater) in Groenendaal is zacht tot matig hard. Deze verschillen in hardheid komen ook tot uiting in het gehalte calcium en magnesium, sulfaat, chloride en fosfaat: de hoogste waarden worden gemeten in het grondwater en in het oppervlaktewater op de plagplaats in het noorden (Buizerdwei); wat lagere waarden en de laagste in Groenendaal. Daar is een gradiënt aanwezig van noord naar zuid c.q. begin naar eind van het 'beekje'.
In de figuur hieronder zijn watermonsters uit de Zumpe in een EC-IR diagram geplaatst. Daaraan is te zien dat het grondwater en het oppervlaktewater in het noorden dicht bij het standaardgrondwaterpunt (LIA) liggen, maar dat het oppervlaktewater in Groenendaal richting regenwater (ATW) is verschoven. In de figuur zijn ook enkele Maucha diagrammen getekend. Voor de grondwatermonsters is een gemiddeld diagram getekend. De monsters zijn alle ‘grondwaterachtig’.
Dit patroon is ook te zien als we kalkindicerende plantensoorten op een kaart zetten.

Dat blijkt ook uit de chemische vergelijking tussen ondiep grondwater en oppervlaktewater (in onderstaande tabel van monsters in hetzelfde perceel; bron 30). De kwelsloot is dus nagenoeg volledig gevuld met grondwater. Het ijzergehalte is in de sloot wel veel lager doordat het opgeloste ijzer in het uittredende grondwater direct aan zuurstof wordt gebonden en neerslaat als 'roest'.

Meer gegevens over de watersamenstelling op: Stratigrafie in de waterkolom en Hydrologisch regiem broekbos